به گزارش خبر یار، مجید قاسم‌کردی حقوقدان و فعال مدنی در یادداشتی نوشت: نام «خلیج فارس» در طول تاریخ به عنوان یکی از عناصر هویت ملی، فرهنگی و حقوقی ملت ایران شناخته شده است. این نام نه تنها در نقشه‌ها و اسناد تاریخی بلکه در اسناد بین‌المللی و سازمان‌های معتبر جهانی با عنوان «Persian Gulf» ثبت شده و مورد تأیید قرار گرفته است. با این حال، اخیراً اظهارات بحث‌برانگیز دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، این نام را به چالش کشیده و بار دیگر آن را در کانون توجه رسانه‌ها و افکار عمومی قرار داده است. این اقدام نه تنها جنبه‌ای سیاسی دارد، بلکه با هویت تاریخی و حقوقی ملت ایران در تضاد است.
اظهارات غیرحقوقی و تحریک‌آمیز؛ تضاد با غرور ملی ایرانیان
اگرچه تاریخ‌نگاری و اسناد بین‌المللی گواهی بر اصالت نام «خلیج فارس» دارند، برخی از اظهارات غیرکارشناسانه و تحریک‌آمیز، به ویژه از سوی مقامات دولت ترامپ، تلاش دارند که این نام را تغییر دهند. چنین اظهاراتی علاوه بر اینکه فاقد اعتبار حقوقی هستند، به نوعی به توهین به تاریخ، فرهنگ و هویت ملت ایران تبدیل شده‌اند. این اقدام نه تنها به عنوان یک تهدید برای تاریخ‌نگاری صحیح، بلکه به چالشی برای هویت فرهنگی ایران و منطقه تبدیل شده است. از آنجا که نام خلیج فارس در اسناد رسمی سازمان ملل، یونسکو و سایر نهادهای معتبر بین‌المللی ثبت شده است، اظهارات تغییر نام، هیچ‌گونه پشتوانه حقوقی یا قانونی ندارند.
تاریخچه‌ای از نام خلیج فارس
نام «خلیج فارس» به‌طور مستند و مکتوب حداقل از سال ۵۵۰ پیش از میلاد و در متون تاریخی دوران امپراتوری هخامنشیان به ثبت رسیده است. در تمامی نقشه‌های جغرافیایی و متون تاریخی از دوران یونان باستان گرفته تا مستندات دوران استعمار بریتانیا، نام این پهنه آبی همیشه با عنوان «Persian Gulf» ثبت شده و در هیچ دوره‌ای به غیر از این عنوان شناخته نشده است. این نام نه تنها به‌عنوان یک مرجع جغرافیایی، بلکه به‌عنوان بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی ایران در ادبیات، هنر و تاریخ منطقه و جهان باقی مانده است.
واکنش‌ها به تحریف؛ از ایران تا سازمان‌های بین‌المللی
در پی اظهارات اخیر ترامپ، واکنش‌های گسترده‌ای از سوی ایرانیان داخل و خارج کشور صورت گرفت. این واکنش‌ها تنها محدود به مقامات دولتی و فعالان سیاسی نبوده، بلکه چهره‌های دانشگاهی، ورزشکاران و عموم مردم نیز اعتراضات خود را نسبت به این تلاش برای تحریف نام خلیج فارس اعلام کردند. برای نمونه، تیم ملی فوتبال ایران با هشتگ #خلیج_فارس_تا_ابد در رسانه‌های اجتماعی نسبت به این اقدام واکنش نشان داد. همچنین بسیاری از نهادهای بین‌المللی، از جمله سازمان هیدروگرافی بین‌المللی (IHO) تأکید کرده‌اند که تغییر نام چنین پهنه‌ای نیازمند توافقات جهانی است و تا این لحظه، نام «Persian Gulf» به‌عنوان نام رسمی و مورد تأیید باقی مانده است.
انگیزه‌های سیاسی؛ نگاهی به تحلیل‌ها
برخی تحلیلگران بر این باورند که اظهارات ترامپ بیش از آنکه مبتنی بر یک تغییر حقوقی باشد، اقدامی سیاسی برای جلب رضایت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس است. کشورهای این منطقه در زمینه‌های اقتصادی، به ویژه فروش سلاح، نقش مهمی در روابط با ایالات متحده دارند، و به نظر می‌رسد که ترامپ در تلاش است تا از این فرصت برای کسب امتیازهای سیاسی و اقتصادی استفاده کند. با این حال، از منظر حقوقی و بین‌المللی، تغییر نام یک پهنه جغرافیایی بدون توافق عمومی و حقوقی بین‌المللی امکان‌پذیر نخواهد بود.
اقدامات حقوقی ایران؛ دفاع از هویت ملی
در واکنش به این تحریف آشکار، ایران این حق را دارد که از طریق نهادهای بین‌المللی نظیر سازمان ملل و دیوان دادگستری بین‌المللی نسبت به این اقدام شکایت کند. مستندات قانونی و تاریخی در اثبات اصالت نام خلیج فارس در دسترس نهادهای بین‌المللی قرار دارند و ایران می‌تواند از این مسیر از حقوق خود دفاع کند. علاوه بر این، ایران می‌تواند با استفاده از ابزارهای دیپلماتیک و حقوقی، از تهدید به تغییر نام جلوگیری کند و ثابت کند که این نام جزئی از هویت و تاریخ‌نگاری منطقه‌ای و جهانی است که هیچ‌کس قادر به تغییر آن نیست.
نام «خلیج فارس» نه‌تنها یک نام جغرافیایی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی، تاریخی و حقوقی ایران است. این نام در طول تاریخ بدون هیچ‌گونه تغییر و تحریفی مورد تأیید نهادهای بین‌المللی قرار گرفته است. اظهارات اخیر در خصوص تغییر این نام نه تنها فاقد اعتبار حقوقی هستند، بلکه به‌عنوان تهدیدی برای تاریخ و هویت ایران و منطقه تلقی می‌شوند. از این‌رو، ایران می‌تواند از طریق مراجع حقوقی و بین‌المللی از حقوق خود دفاع کرده و به‌عنوان یک کشور مستقل و دارای تاریخ و فرهنگ غنی، از تحریف حقیقت جلوگیری کند.
مهدیه حسن نائینی
